| 2 Mart 2013 |
Günde 6 milyon ekmeğin çöpe gittiği Türkiye'de, israfın önüne geçmek için projeler ardı ardına hayata geçirilmeye başlandı. Patates üretiminin önceki yıllara göre fazla olduğu ve zararına satış yapıldığını belirten ziraat odası başkanları, çözüm için patatesin una katılmasını önerdi.
Haber: Abdullah Ceyhan
Türkiye, bu yıl patates rekoltesinde tavan yaptı. Üretim fazlalığı nedeniyle dip yapan patates fiyatları, birçok çiftçinin mağduriyet yaşamasına neden oluyor. Emekli maaşıyla tarlasına patates eken bazı çiftçiler ise fiyatların düşmesi nedeniyle zararına satış yapınca iş trajik hale gelmeye başladı. Aşırı üretimin ortaya çıkardığı sorun nedeniyle bir sonraki yıl üretimin az, fiyatların ise çok yüksek olacağı tahmin ediliyor. Konu ile ilgili açıklamada bulunan ziraat odaları başkanları ortak bir fikir etrafında birleşti.
"PATATES ZARAR ETTİRDİ"
Türkiye geneli 70'e yakın ilde patetes ekiliyor. Bolu, patates üretiminin en yoğun yapıldığı illerden biri. Konu ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Bolu Ziraat Odası Başkanı İsmail Yamantürk, "Türkiye'nin her yerinde sulanabilir ürünlerin üretimi daraldı. Para kazandırmadığı için çiftçiler patatese yöneldi. Durum böyle olunca, Türkiye'da aşağı yukarı 70 ilde patetes ekildi." dedi.
Rakamlara bakıldığında, çiftçilerin 3'de 2'sinin patates ekimi yaptığını belirten Yamantürk, "Bu yıl ürünler verimli olunca rekolte yükseldi ve buna bağlı olarak arz-talebe göre ihracat imkanları az olduğu için fiyatlar dip yaptı. Ekimde 15-25 kuruş olan patates şu anda da 25 kuruş ile 30 kuruş arasında gidip geliyor. Maliyetin altında rakamlar bunlar. Bolu'da kilo maliyeti, yöreye göre değişmesine rağmen 35-40 kuruş. Bu nedenle çiftçi bu sene patateste zarara uğradı. Artık sözleşmeli tarım modelini uygulanabilir kılmalıyız." diye konuştu.
"DIŞ SATIMDA DESTEK ARTIRILMALI"
Genel manada çiftçinin bu yıl para kazanmadığını söyleyen Yamantürk, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bu nedenle önümüzdeki yıl ekim işleri azalacak. Ümitlerimiz, bu nedenle sonraki yıla kaldı. Devlet destekleri var ama patatesteki esas önemli olan ihracat. Biz üretimdeki destekten ziyade, dış satımda destek bekliyoruz. Elde kalan ürünleri en azından dışarıya satarak ülke ekonomisine katkı sağlayalım. Fiyatlar düşük olabilir ama elimizde ürün kalmasın. İhracattaki devlet desteği biraz daha arttırılabilir."
"YÜZDE 30 FAZLA EKİM YAPILDI"
Türkiye geneli yüzde 30 fazla ekim yapıldığını söyleyen Nevşehir Ziraat Odası Başkanı Mustafa Ekiz ise Türkiye geneli tahmini rekoltenin 8.5 miilyon ton olduğunu söyledi. Yerli patatesin satıldığını ancak para etmediğini belirten Ekiz, "Elde kalan patetesler dışarıya satılabilir. Ancak dış satım desteği artırılmalıdır. Şu an için 30 dolar düzeyinde. Fakat bu destekleme 50-60 dolar seviyesine yükseltilmeli. Bazı yöreler patatesleri için sağlık belgesi alamıyorlar. Bu da Avrupa ülkelerine ihracatı engelliyor." ifadelerini kaydetti.
"SÖZLEŞMELİ TARIM MODELİ"
İşe başladıkları günden beri 'Sözleşmeli Tarım Modeli' ile ilgil konuştuklarını söyleyen Ekiz, havza başına ürün planlaması yapılması önerisinde bulundu. Desteklemenin, kaynağında verilmesi gerektiğini söyleyen Ekiz, sözlerini şu şekilde sürdürdü: "Buradan günde 200-250 kamyon patates sevk ediliyor. Türkiye'nin coğrafi yapısı nedeniyle her mevsim taze patates bulunuyor. Bazı bölgeler yılda iki defa üretim yapıyor. Bu konu ile ilgili çalışma yapmak lazım." dedi.
"EKMEK UNUNA PATATES UNU KATILMALI"
Afyon Sandıklı Ziraat Odası Başkanı Süleyman Yıldız ise tarım arazilerinin bir kısmının miras yoluyla devri yapıldığı için davalar nedeniyle tarım arazilerinin bir kısmının kayıtlı olmadığını söyledi. Yıldız, "Bu tarlalarda da ekim yapılıyor. Bu nedenle yüzde 57 kayıt dışı var. Üretim aşamasında yapılan desteklemeler çözüm değil. Bu sene patates fazla olur, seneye başka bir ürün. Bir yıl fiyat fazla olur, bir yıl ürün. Burada da zararına satış yapılıyor. Bu nedenle "Sözleşmeli Tarım Modeli", bakanlık denetleyicilik görevini tam yaparsa uygundur. Bakanlığın yönetmeliklerine aykırı davrananlar var. Bölgesel üretime geçilmeli ve 2. ürüne izin verilmemeli." diye ifade etti.
Gelinen noktada ihtiyacın çok istünde patates üretildiğini söyleyen Yıldız, sözlerini şu şekilde sürdürdü: "Sosyal yardımlaşma kolilerine patates konulabilir. Başbakan, ekmek israfı ile ilgili açıklamalarda bulundu. Patates, ekmeğin bayatlamasını engelliyor. Bu nedenle ekmek ununa patates unu katılabilir. Bakanlığa başvuruda bulunduk. Patates, ekmeğin bayatlamasını önlüyor. Avrupa Biriği ülkelerinin çoğunda bu uygulama var. Yasal düzenleme ile çöpe giden ekmekler kurtarılır ve çöpe gidecek olan bu kadar patates kurtarılır." dedi.
